1. Anasayfa
2. Sayfalar
3. Su Kullanım Verimliliğinde İlerleme: Sürdürülebilir Kalkınma İçin Kritik Bir Adım

FAO ve UN-Water iş birliğiyle hazırlanan “Su Kullanım Verimliliğinde Değişim: SDG 6.4.1 Göstergesi” raporu, 2015-2021 yılları arasında su kullanım verimliliğindeki küresel değişimleri analiz ederek sürdürülebilir kalkınma hedeflerine ulaşmada su yönetiminin kritik önemini vurguluyor. Küresel düzeyde su kullanım verimliliği 2015’te 17,4 USD/m³ iken, 2021 yılında bu değer %19,3’lük bir iyileşmeyle 20,8 USD/m³ seviyesine ulaştı. Bu ilerleme, özellikle tarım, sanayi ve hizmet sektörlerinde verimlilik artışı sağlanması sayesinde gerçekleşti.

Raporda vurgulanan ana mesaj, su kaynaklarının sürdürülebilir yönetiminin yalnızca ekonomik kalkınma için değil, aynı zamanda iklim değişikliğiyle mücadele ve gıda güvenliğinin sağlanması açısından da temel bir gereklilik olduğudur. Ancak bu sürecin başarılı olabilmesi için veri toplama, politika oluşturma ve yenilikçi teknolojilerin kullanımında daha etkin adımlar atılması gerektiği belirtilmektedir.

Bölgesel ve Sektörel Farklılıklar

Bölgesel Analiz:
Rapor, su kullanım verimliliğinin bölgelere göre önemli farklılıklar gösterdiğini ortaya koyuyor:

• Kuzey Amerika, Avrupa ve Okyanusya, dünya ortalamasının üzerinde bir verimlilik artışı kaydetmiştir. Bu bölgelerde su yönetimi konusunda etkin politikalar ve gelişmiş teknolojilerin kullanımı, ilerlemenin temel nedenleri olarak öne çıkmaktadır.
• Latin Amerika ve Karayipler, %7’lik bir düşüşle negatif eğilim gösteren tek bölge olmuştur. Bölgedeki su yönetimi sorunları ve altyapı eksiklikleri bu durumun başlıca nedenleri arasında sayılmaktadır.
• Doğu Asya ve Güneydoğu Asya, %44 oranında güçlü bir iyileşme kaydederek en büyük ilerlemeyi sağlayan bölgeler olmuştur. Bölgedeki teknolojik yenilikler ve tarımsal sulama yöntemlerindeki iyileştirmeler, bu başarıda kilit rol oynamaktadır.
• Sub-Sahra Afrika, hızlı nüfus artışına rağmen su verimliliğinde sınırlı bir iyileşme kaydedebilmiştir.

Sektörel Analiz:
Su kullanım verimliliği sektörler bazında farklı oranlarda iyileşme göstermiştir:

1. Tarım Sektörü:
   Küresel düzeyde tarım, toplam su kullanımının en büyük payını oluşturan sektör olarak öne çıkmaktadır. Rapora göre, tarım sektöründe su kullanım verimliliği %35,6 oranında artmıştır. Bu artış, özellikle hassas sulama tekniklerinin ve su tasarrufu sağlayan modern teknolojilerin yaygınlaşmasıyla sağlanmıştır.
2. Sanayi Sektörü:
   Sanayi sektöründe %30,8 oranında iyileşme kaydedilmiştir. Gelişmiş ülkelerde enerji verimliliğini artırmaya yönelik politikalar ve su geri dönüşüm sistemlerinin kullanımı bu artışta önemli rol oynamıştır.
3. Hizmet Sektörü:
   Hizmet sektöründe su kullanım verimliliği %6,3 oranında artış göstermiştir. Bu artış, büyük ölçüde şehirlerdeki su yönetim altyapısının iyileştirilmesi ve su tasarrufu sağlayan teknolojilerin benimsenmesi sayesinde gerçekleşmiştir.

Karşılaşılan Zorluklar ve Çözüm Önerileri

Su kullanım verimliliğinde ilerleme sağlanmasına rağmen, bazı önemli zorluklar devam etmektedir. Rapor, bu zorlukları aşmak için bir dizi çözüm önerisi sunmaktadır:

1. Veri Boşluklarının Giderilmesi:
   Birçok ülke, su kullanım verilerini düzenli olarak raporlayamamaktadır. Bu durum, su yönetimi politikalarının etkinliğini azaltmaktadır. Rapor, ülkelerin su verilerini toplama ve paylaşma kapasitelerini artırmalarını önermektedir.
2. Yönetişim ve Politikalar:
   Su yönetimi konusunda daha etkin yönetişim mekanizmalarının kurulması gerektiği belirtilmektedir. Su yönetim politikalarının oluşturulmasında çok paydaşlı bir yaklaşım benimsenmeli ve yerel yönetimlerin sürece daha aktif katılımı sağlanmalıdır.
3. En İyi Uygulamaların Yaygınlaştırılması:
   Tarım sektöründe su kullanımını optimize eden hassas sulama teknikleri ve su tasarrufu sağlayan teknolojilerin yaygınlaştırılması önerilmektedir. Ayrıca, su geri dönüşüm sistemlerinin sanayi ve hizmet sektörlerinde daha yaygın kullanılması gerektiği vurgulanmaktadır.
4. Finansal Destek:
   Su kullanım verimliliğini artırmaya yönelik projelerin desteklenmesi için düşük faizli krediler ve hibe programları gibi finansal teşviklerin sağlanması gerekmektedir. Özellikle gelişmekte olan ülkelerde bu tür desteklerin artırılması önemlidir.
5. Eğitim ve Kapasite Geliştirme:
   Su yönetiminde farkındalığın artırılması ve kapasite geliştirme için eğitim programlarının düzenlenmesi önerilmektedir. Çiftçilere ve sanayi sektöründeki aktörlere yönelik özel eğitim programları, su tasarrufu sağlayan teknolojilerin daha etkin kullanımı için önemli bir adımdır.

Gelecek Perspektifi

Su kullanım verimliliğinin artırılması, yalnızca ekonomik kalkınmayı desteklemekle sınırlı kalmayıp, çevresel sürdürülebilirliği sağlamada ve iklim değişikliğiyle mücadelede kritik bir rol oynamaktadır. Bu doğrultuda, ülkelerin kapasitelerinin geliştirilmesi amacıyla teknik destek sağlanması ve eğitim programlarının yaygınlaştırılması büyük önem taşımaktadır.

Su kaynaklarının etkin ve sürdürülebilir bir şekilde yönetilmesi, uzun vadede gıda güvenliğini teminat altına almanın yanı sıra iklim değişikliğinin olumsuz etkilerini hafifletmek için temel bir gerekliliktir. Bu nedenle, su verimliliğini artırmaya yönelik çalışmaların güçlendirilmesi hem ulusal hem de uluslararası düzeyde öncelikli bir hedef olarak ele alınmalıdır.

Referans: Referans: FAO & UN-Water. (2024). Progress on change in water-use efficiency – Mid-term status of SDG Indicator 6.4.1 and acceleration needs, with special focus on food security and climate change. Rome: Food and Agriculture Organization of the United Nations. https://doi.org/10.4060/cd2023en